Eunomia - Rozwój Zrównoważony - Sustainable Development

WNIOSEK O REALIZACJĘ ZADANIA PUBLICZNEGO ORAZ INICJATYWA LOKALNA – ANALIZA TEORETYCZNO-PRAKTYCZNA

Katarzyna Cerazy — 2024-02-22

Dla właściwej i efektywnej współpracy pomiędzy społeczeństwem
a organami publicznymi konieczne jest spełnienie dwóch podstawowych warunków.
Mowa o należycie skonstruowanej podstawie prawnej oraz chęci wzajemnego
współdziałania. Istota obu przesłanek została przedstawiona na przykładzie wniosku
o realizację zadania publicznego oraz inicjatywy lokalnej. Analiza ma na celu ukazanie
ich charakteru prawnego oraz zasygnalizowanie dylematów prawnych wynikających
z obecnego kształtu ustanawiających je przepisów. Szczególna uwaga została skupiona
na wniosku o realizację zadania publicznego, który mimo wielu wątpliwości prawnych,
do tego czasu nie doczekał się szerszego omówienia. Ponadto przedstawione zostały wyniki
badań własnych dotyczących praktycznego stosowania wniosku o realizację zadania
publicznego oraz inicjatywy lokalnej w wybranych jednostkach samorządu terytorialnego
województwa śląskiego.

70 LAT ODDZIAŁU PTTK W RACIBORZU

Andrzej Kuśnierz — 2024-02-22

Historia Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-
Krajoznawczego w Raciborzu, bo taka jest pełna nazwa, wywarła ogromny wpływ na
życie mieszkańców ziemi raciborskiej. Można opowiedzieć w bardzo telegraficznym
skrócie, posiłkując się głównie kalendarium i wyłuskaniem najistotniejszych informacji,
co starałem się zrealizować. Myślę, że już kolejne informacje znajdą się w bardziej obszernym
wydaniu na obchodach 70. rocznicy powstania.

ASYSTA RODZINNA W ŚWIETLE SĄDOWEGO NAKAZU WSPÓŁPRACY

Mirela Lubińska-Tomczak — 2024-02-22

Do asysty kwalifikuje się rodziny, z których dzieci zostały
umieszczone w pieczy zastępczej lub u których poziom kompetencji opiekuńczowychowawczych
jest niewystarczający. Asystenta przydziela się na wniosek pracownika
socjalnego lub sądu. Klienci mogą też sami złożyć wniosek o objęcie ich wsparciem.
Nadrzędną zasadą pracy asystenta jest dobrowolność. Rodzina może w trakcie współpracy
z niej zrezygnować. Wystarczy złożyć pisemne oświadczenie. Inaczej jest, jeśli klienci
zostali zobligowani do pracy na mocy postanowienia sądowego. Wtedy tylko kolejne
postanowienie może „zwolnić” ich z tego obowiązku. W momencie, kiedy rodzina nie
chce dalej współpracować lub utrudnia pracę, należy poinformować sąd rodzinny. Jak
pracować z klientem, który został sądownie „zmotywowany” do współpracy? Który nie
wpuszcza asystenta do domu i nie realizuje indywidualnego planu pomocy? Sytuacja jest
trudna, ale nie bez wyjścia. Odpowiednie podejście „pomagacza”, odpowiednia postawa
i zaangażowanie potrafią zmienić wrogie postawy klientów i zmobilizować ich do podjęcia
wysiłku w kierunku zmiany.

OPINIOWANIE DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEZ ORGANIZACJE POZARZĄDOWE NA TERENIE ZIEMI RACIBORSKIEJ

Grzegorz Markowski — 2024-02-22

Opiniowanie jest jedną z form współdziałania organów administracji
publicznej, mających na celu analizę przedmiotu postępowania i uwzględnienie
różnych interesów prawnie chronionych. Prowadzone w ramach opiniowania konsultacje
społeczne pozwalają na właściwe zrozumienie interesów i rozpoznanie potrzeb całej społeczności,
a następnie udzielenie na nie odpowiedzi w treści dokumentu strategicznego.
Na podstawie analizy oceniono aktywność organizacji pozarządowych oraz jakie napotyka
bariery wraz z propozycjami zmian i zachęt podczas konsultacji.

ZARYS POLITYKI EDUKACYJNEJ MIASTA RACIBÓRZ – DYLEMATY I PERSPEKTYWY

Ludmiła Nowacka — 2024-02-22

Polityka oświatowa Miasta Racibórz 2017-2022 jest dokumentem
prawa miejscowego – Uchwała nr XXXI/454/2017 Rady Miasta Racibórz z dnia 30
sierpnia 2017 r. Zawiera ona w swej treści pozycje takie jak: kierunki polityki oświatowej,
sieć szkolna, dostępność oferty edukacyjnej, jakość kształcenia, opieka i pomoc –
wyrównywanie szans edukacyjnych, kadra pedagogiczna, zarządzanie oświatą, baza
oświatowa, wyposażenie szkół i placówek w sprzęt i pomoce dydaktyczne, model i standardy
edukacyjne, struktura raciborskiej oświaty, zatrudnieni w jednostkach oświatowych,
subwencja i wydatki na zadania oświatowe. Obecna uchwała ma duży stopień
ogólności, to pozwoliło na wpisanie zadań, które zaistniały w społeczeństwie, a nie były
przewidywane, takich jak: pandemia, wojna na Ukrainie czy inflacja. W czasach tak dynamicznych
zmian, ogromnej nieprzewidywalności, warto tworzyć dokumenty, które
będą obejmowały swoimi perspektywami krótki okres czasu. Tym samym zwiększy się
stopień satysfakcji w środowiskach oświatowych czy lokalnych.

STATUS PRAWNY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO PROWADZONEGO PRZEZ PODMIOT NIEPUBLICZNY

Jacek Pierzchała — 2024-02-22

Opracowanie stanowi próbę analizy statusu prawnego przedszkola
publicznego założonego i prowadzonego przez organ prowadzący, który jest
podmiotem prawa prywatnego. Analiza współczesnego stanu prawnego jest dokonana
w oparciu o zgromadzone na podstawie kwerendy historycznej aktów już nieobowiązujących.
W dalszej części artykułu dokonano badania obowiązujących przepisów prawa
oświatowego dotyczących udzielenia zezwolenia na założenie i prowadzenie szkoły
(przedszkola). Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 88 ust. 4 p.o. inna osoba prawna niż
j.s.t. i osoba fizyczna może po uzyskaniu zezwolenia założyć i prowadzić szkołę (przedszkole)
publiczną. Obok analizy historycznej aktów prawnych dokonano przeglądu
i omówienia przepisów prawa pod względem materialnym, procesowym oraz prawnofinansowym.
Na samym końcu zawarte jest podsumowanie oraz wnioski de lege ferenda.

KILKA UWAG O ZASADACH WSPÓŁPRACY ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z ADMINISTRACJĄ PUBLICZNĄ

Katarzyna Płonka-Bielenin — 2024-02-22

Podstawową regulacją prawną, określającą zasady współpracy
organizacji pozarządowych z administracją publiczną, jest Ustawa z dnia 24 kwietnia
2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a w szczególności jej art. 5.
W odniesieniu do większości form współpracy ustawodawca pozostawił organom administracji
publicznej decyzję, czy będą korzystać z pomocy organizacji pozarządowych
przy realizacji zadań publicznych. Jedynie w sytuacjach ściśle określonych w DzPożPubU
i innych regulacjach prawnych, organ administracji publicznej obowiązkowo prowadzi
daną formę współpracy. Do form współpracy o charakterze obowiązkowym należą
np.: uchwalanie rocznego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz
podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 DzPożPubU; konsultowanie z organizacjami
pozarządowymi projektu programu współpracy; współpraca z organizacjami pozarządowymi
przy formułowaniu strategii rozwoju województwa; zlecanie zadań publicznych,
jeżeli odrębne przepisy tak stanowią. Natomiast do form współpracy o charakterze fakultatywnym
należą np.: wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności;
tworzenie wspólnych zespołów o charakterze doradczym; umowy o wykonywanie
inicjatywy lokalnej itd. W tych kwestiach organizacja pozarządowa nie ma z reguły możliwości
wymuszenia współpracy na organie administracji publicznej.

SREBRNY WOLONTARIAT JAKO NARZĘDZIE AKTYWIZACJI SENIORÓW I BUDOWY SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO

Michał Szczegielniak — 2024-02-22

Niniejszy tekst jest w zamyśle autora, jest próbą wskazania na
ważny ze społecznego punktu widzenia temat srebrnego wolontariatu oraz ukazania jego
znaczenia dla aktywizacji osób starszych, która może przyczynić się do wzrostu ich działalności
w sferze publicznej. Wolontariat zostanie przedstawiony jako forma partycypacji
obywatelskiej seniorów, która nie tylko przyczynia się do rozwoju społeczeństwa
obywatelskiego w Polsce, ale również stanowi jeden z elementów budowy pozytywnego
wizerunku osób starszych w sferze publicznej. W czasach postępującego procesu starzenia
się społeczeństwa należy dołożyć wszelkich starań, aby jak najlepiej wykorzystać potencjał
tkwiący w seniorach dążąc jednocześnie do poprawy jakości ich życia. Wydaje
się, że wolontariat jest narzędziem, które pozwala osiągnąć oba cele, a także pokazać, że
wiek nie jest przesłanką wykluczającą z podejmowania działalności na rzecz innych
osób.

ROLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W USTANAWIANIU PATRONA JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Agnieszka Targońska — 2024-02-22

Od kilkunastu lat wśród jednostek samorządu terytorialnego
występuje trend ustanawiania patrona. Generalnie, pomysłodawcami tego przedsięwzięcia
są rady miejskie, poszczególni radni lub związki wyznaniowe, które w ten sposób
pragną podkreślić szczególny związek patrona z określonym miejscem lub powierzyć
wspólnotę lokalną jego opiece. W wybranych przypadkach wnioskodawcami w procedurze
ustanowienia patrona jednostki samorządu terytorialnego (JST) były także organizacje
pozarządowe. Przykład województwa pomorskiego pokazuje, że na siedem jednostek
samorządu terytorialnego, które ustanowiły patrona, w czterech z nich aktywny udział
organizacji pozarządowych przyczynił się do ustanowienia patrona. Celem mojego artykułu
jest: ukazanie drogi jaką określona JST przebyła w procesie ustanowienia patrona
i roli jaką określona organizacja pozarządowa odegrała w tym procesie, analiza podstaw
prawnych procedury ustanowienia patrona JST oraz wpływu ustanowienia patrona JST
na rozwój kulturalny i wzmocnienie wspólnoty lokalnej.

KILKA UWAG O ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONYM EDUKOSFERY W ŚWIETLE POSTULATÓW I FAKTÓW

Wiesław Sztumski — 2024-02-22

Artykuł zawiera uwagi, jakie nasunęły się autorowi o rozwoju
zrównoważonym edukosfery w naszym kraju i podobnych do niego. Punktem wyjścia
jest „Agenda 2030”, w której sformułowano postulat podnoszenia jakości edukacji oraz
cele, jakie zamierza się osiągnąć. Autor skupia uwagę na aliansie rozwoju zrównoważonego
z edukacją, który z jednej strony polega na większym niż dotychczas nauczaniu
o znaczeniu rozwoju zrównoważonego, a z drugiej strony, o wykorzystaniu edukacji do
propagowania rozwoju zrównoważonego. Porównanie stanu postulowanego edukosfery
ze stanem faktycznym prowadzi do wniosku o dużej i powiększającej się rozbieżności
między nimi. A realizacja postulatów napotyka na coraz większe trudności w teraźniejszym
coraz bardziej zagrożonym świecie, w którym przede wszystkim trzeba troszczyć
się o przeżycie a nie o edukację.

ILUZJONIŚCI BEZPIECZEŃSTWA PRAWNEGO

Michał Boczek — 2024-02-22

Wierzyć w siłę i sprawczość prawa to kluczowe dla cywilizacji
pytanie na dziś i jutro, to wyzwanie dla prawnego bezpieczeństwa. Człowiek, który poddaje
się wyłącznie losowi, staje się ludzkim wrakiem. Z kolei człowiek o utopijnych poglądach
i irracjonalnych pomysłach wprowadzi zamęt, chaos i nie przeprosi. Można wierzyć,
nie ufając i nie ufać, nie wierząc, ale poddając się tylko losowi, człowiek staje się
ludzkim wrakiem. Dzień, w którym uwierzymy, że prawo nas ochroni i obroni a żadna
ingerencja nam nie grozi, będzie prawdopodobnie ostatnim dniem, w którym będziemy
mogli czuć się wolni i bezpieczni. Dzień, w którym uwierzymy w niemoc prawa i jego
nieskuteczność będzie prawdopodobnie ostatnim dniem naszego spokoju i naszej wolności.

ISTOTA GASLIGHTINGU I JEGO WPŁYW NA PAMIĘĆ INDYWIDUALNĄ, ZBIOROWĄ, INSTYTUCJONALNĄ I MARKETINGOWĄ W ASPEKCIE MANIPULOWANIA SPOŁECZEŃSTWEM

Janusz Dworak — 2024-02-22

W artykule znane w psychologii pojęcie „gaslighting”, postrzegane
jako narzędzie przemocy psychicznej, autorzy przetransponowali na ogół relacji
społecznych. Zauważyli, że współczesne działania decydentów wpływają głównie na
zmianę świadomości obywateli, co jest źródłem wielu niepokojących zjawisk. W treści
artykułu została wyodrębniona pamięć: indywidualna, zbiorowa, instytucjonalna i marketingowa,
w których zapisane zdarzenia są obecnie reinterpretowane, co prowadzi ku
polaryzacji całego społeczeństwa w rozmiarach dotychczas nieznanych. Autorzy zwracają
szczególną uwagę na rolę historii w kształtowaniu przekazu – w tym również i marketingowego
– celem osiągania partykularnych celów organizacji. Artykuł jest głosem
w dyskursie, dotyczącym form funkcjonowania społeczeństwa, a oparty jest na badaniach
fokusowych prowadzonych w różnych środowiskach.

RAFAŁ LEMKIN (1900-1959) – KORYFEUSZ LUDZKICH SUMIEŃ

Grzegorz Chrószcz — 2024-02-22

Podpisanie traktatów pokojowych po zakończeniu I wojny
światowej miało zapewnić międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo na świecie. Wojna
miała zostać raz na zawsze wyeliminowana z dziejów ludzkich. Tymczasem polityka
rewizjonistyczna, uprawiana przez skrajnie nacjonalistyczne ugrupowania polityczne
w Rzymie i Berlinie, cieszyła się ogromnym poparciem grup społecznych. Demokracje
zachodnie chciały uniknąć kolejnego konfliktu zbrojnego, dlatego zdecydowały się na
współpracę z reżimami w ramach polityki appeasementu. Niestety taka polityka z góry
była skazana na klęskę, czego efektem była II wojna światowa. Ogrom okrucieństw
i zbrodni popełnionych w czasie wojny był niewyobrażalny i nie mieścił się w żadnych
słownikach politycznych. Złamane zostały wszystkie elementarne zasady i prawa prowadzenia
wojny. Podeptane zostały wszelkie standardy prawa międzynarodowego, a postępowanie
wobec ludności cywilnej było wyrazem największego odhumanizowania
i barbarzyństwa jakie kiedykolwiek miało miejsce w dziejach ludzkości. Już dwa miesiące
po ataku wojsk hitlerowskich na Związek Sowiecki premier Winston Churchill
stwierdził w jednym ze swoich znakomitych przemówień, że „od czasów mongolskich
inwazji na Europę w szesnastym wieku nigdy nie było tak metodycznych, bezlitosnych
rzezi na taką skalę albo osiągających taką skalę. A jest to tylko początek. Lada chwila
szlakiem krwawych kolein hitlerowskich czołgów nadejdą głód i zarazy. Jesteśmy
świadkami bezimiennej zbrodni (podkr. – G.CH.)”1. Alianci po zakończeniu II wojny
światowej osądzili głównych zbrodniarzy niemieckich, którzy dopuścili się okropnych
zbrodni. Nauczona doświadczeniem, społeczność międzynarodowa zmusiła polityków
do działań na rzecz zabezpieczenia przyszłych pokoleń przed popełnianiem kolejnych
„bezimiennych zbrodni”. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło jednogłośnie 9 grudnia
1948 roku Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, która weszła
w życie 12 stycznia 1951 roku. Hasło „Nigdy więcej” było na ustach całego świata
i jest powtarzane także dzisiaj. „Nigdy więcej” było powielane za każdym razem
w przypadku popełniania zbrodni ludobójstwa, zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko
ludzkości m.in: Khmerów (1975-1979), Kurdów w Iraku (1988), Rwandy (1994), Srebrenicy
(1995) czy Buczy (2022). W 2015 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło
9 grudnia Międzynarodowym Dniem Pamięci i Godności Ofiar Zbrodni Ludobójstwa
oraz Zapobiegania Tej Zbrodni. Społeczność międzynarodowa ma nadzieję, że tocząca
się wojna w Ukrainie sprawi, że zbrodniarze wojenni nie mogą czuć się już bezkarni i liczyć na uniknięcie kary za popełnianie najcięższych crime of crimes. Zadbał o to ponad
siedemdziesiąt lat wcześniej – Rafał Lemkin. Polski prawnik, twórca pojęcia „genocide”
oraz inicjator i główny architekt konwencji ONZ o ludobójstwie z 9 grudnia 1948 roku.
Ten wybitny jurysta poświecił całe swoje życie prywatne i zawodowe temu, aby już nigdy
więcej nie nazywać popełnionych przestępstw „bezimiennymi zbrodniami”, tylko
zbrodniami genocydu. Rafał Lemkin – „FATHER OF THE GENOCIDE CONVENTION”.

KIERUNKI ROZWOJU TURYSTYKI W CZASIE KRYZYSU. STUDIUM PRZYPADKU INWAZJI ROSJI NA UKRAINĘ

Magdalena Wawoczny — 2024-02-22

Wybuch wojny w Ukrainie wywołany inwazją Rosji miał katastrofalny
wpływ zarówno na życie codzienne mieszkańców, jak również na kondycję gospodarki.
Według Banku Światowego konflikt zahamował ożywienie gospodarcze Ukrainy
po pandemii Covid-19. Wojna przyczyniła się do zastopowania rozwoju wielu gałęzi
przemysłu, w tym także branży turystycznej, której łączne przychody z turystyki w 2020
roku wyniosły ponad 374 mln dolarów. W wyniku działań wojennych niszczone są nie
tylko obiekty użyteczności publicznej, ale także atrakcje turystyczne kraju. Pomimo
trwającego konfliktu wielu touroperatorów oferuje turystom nie tylko wycieczki do
miejsc względnie uznawanych za bezpieczne, np. do Lwowa, ale także wyjazdy do
miejsc zbrodni wojennych (turystyka wojenna). Celem artykułu jest ocena możliwości
rozwoju turystyki w Ukrainie w okresie kryzysu i tuż po jego potencjalnym zakończeniu.
Cel ten osiągnięto poprzez przegląd literatury i analizę opublikowanych danych wtórnych.

BUDOWA AUTOMATYCZNEGO SYSTEMU UPRAWY ROŚLIN METODĄ HYDROPONICZNĄ

Małgorzata Kuchta — 2024-02-22

W artykule została przedstawiona budowa automatycznego
systemu uprawy roślin metodą hydroponiczną. Na wstępie dokonano wyboru typu systemu
zastosowanego w projekcie oraz zdefiniowano monitorowane parametry, które są
automatycznie regulowane w trakcie działania wybranego rozwiązania. Opisano podzespoły,
elementy wykonawcze i czujniki, dozownik pożywki oraz środka typu „Ph down”.
Na końcu przedstawiono wyniki testów automatycznego systemu sterowania uprawą hydroponiczną.

POTRZEBY DWULETNICH DZIECI W ZAKRESIE EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ W OPINII NAUCZYCIELI PRZEDSZKOLNYCH W REPUBLICE CZESKIEJ

Karin Fodorová — 2024-02-22

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań opinii nauczycieli
przedszkoli na temat potrzeb dwuletnich dzieci objętych wczesną edukacją w instytucjach
przedszkolnych. Metodą badawczą był wywiad. Badania przeprowadzono
w regionie morawsko-śląskim Republiki Czeskiej. Respondentami byli nauczyciele
przedszkola (49/100%). Zbadaliśmy poglądy na temat zaspokajania potrzeb dwuletnich
dzieci podczas ich pobytu w przedszkolu, czy są one spełniane z pozytywnym czy negatywnym
skutkiem, w odniesieniu do wybranych uwarunkowań edukacji w przedszkolu,
mających umocowanie prawne w Podstawie Programowej Wychowania Przedszkolnego.
Wyniki uzyskane z wypowiedzi badanych nauczycieli pozwoliły wyłonić reprezentatywne
opinie na temat specyficznych potrzeb dwuletniego dziecka. Respondenci wskazali
na uwarunkowania wychowawcze, ukierunkowane na organizację dnia w przedszkolu
jako takie, które nie zaspokajają podstawowych potrzeb dziecka dwuletniego. Pozytywnie
oceniono potrzebę indywidualnego podejścia nauczyciela do dzieci i jej realizacji.
Potrzeba ta jest zgodna z główną zasadą edukacji przedszkolnej w Republice Czeskiej,
którą jest model skoncentrowany na osobie.

DOSTRZEC GLOBALNĄ PERSPEKTYWĘ

Joanna Kapica-Curzytek — 2024-02-22

W lipcu 2023 roku Henry Kissinger, dwa miesiące po swoich setnych (!) urodzinach, pojechał
do Chin, gdzie spotkał się z tamtejszym ministrem obrony. Rozmowy między nimi
odbyły się, mimo że oficjalnie dialog między USA a tym krajem jest zamrożony. Być może
przyjdzie jeszcze zaczekać na efekty tej delikatnej misji weterana amerykańskiej dyplomacji.
Warto jednak przy tej okazji wspomnieć, że niemal dokładnie 52 lata temu Kissinger,
pełniący wtedy funkcję doradcy ds. bezpieczeństwa USA, udał się do Chin z tajną
wizytą, co pozwoliło utorować ówczesnemu prezydentowi Nixonowi drogę do normalizacji
stosunków między Stanami Zjednoczonymi a Chinami.